Osiedle Tadeusza Kościuszki
Osiedle Tadeusza Kościuszki 
Rys historyczny, tożsamość, symbolika:
OTK jest usytuowane w południowej części centrum miasta, wzdłuż ul. J. Matejki. Osiedle to podobnie jak Osiedle Stałe zostało wybudowane w latach 1953-1957 jako tzw. kolonie robotnicze przez Dyrekcję Budowy Osiedli Robotniczych. DBOR wykonywało budowy wielkich bloków w całym kraju, tam gdzie rozwijały się ośrodki przemysłowe, w tym także i Jaworznie. Budownictwo to stanowiło rewolucję w stosunku do tego co już istniało w mieście. Pomimo pewnych niewątpliwych braków w zakresie wykończenia budynków i samym wyglądzie zewnętrznym - samo urządzenie mieszkań i masowość budownictwa świadczy o trosce o jak najlepsze warunki mieszkaniowe, jakie państwo chce zapewnić rozwijającej się klasie robotniczej. Głównym powodem budowy osiedla w tym miejscu, oprócz dobrego usytuowania go przy głównej arterii komunikacyjnej Kraków-Katowice, co umożliwia mieszkańcom łatwą komunikację, było powstanie kopalni "Kościuszko-Nowa" a więc zapewnienie podstawowych potrzeb mieszkaniowych dla górników i ich rodzin. Wyburzono domki przy ulicy Matejki, poszerzono drogę i wybudowano długie bloki mieszkalne pomiędzy ulicą Matejki a Chopina. Zamieszkało tu przeszło 12 tys. mieszkańców. Tu powstała nowa szkoła im. Tadeusza Kościuszki a na niej wmurowano tablicę poświęconą nauczycielom, którzy zginęli podczas okupacji w obozach koncentracyjnych. Pod Arkadami powstały sklepy i zakłady usługowe. A przy samej kopalni powstał Zakładowy Dom Kultury, zwany później "Dekiem". OTK zostało wybudowane przy hałdzie odpadów kopalnianych. Hałda ta znajduje się na zachód od osiedla, a jej wysokość równała się gabarytowo budynków stojących przy niej. Taka sytuacja powodowała - przy dominujących wiatrach zachodnich - zwiewanie cząstek hałdy i zapylanie powietrza. Koniecznością było utrwalenie tej hałdy roślinnością, aczkolwiek to nie rekompensowało braków widokowych, polegających na ograniczeniu pola widoczności z tego osiedla. Hałda ta zachowała się do dnia dzisiejszego, aczkolwiek duża część mieszkańców Jaworzna nie zdaje sobie sprawy jak i z czego ona powstała. Dla wielu to po prostu naturalna górka jakich pełno w Jaworznie, bo przecież Jaworzno leży na wyżynie. Zanim zaczęto tu wywozić tzw. "bergę" czyli wspomniane już odpady kopalniane był tu mały szybik zwany "Izydor". Było to ok. 1890 r. W 1900 r. były tutaj stajnie dla koni, które były siłą pociągową na dole w kopalni. Stąd wychodziła także linowa kolejka do Siłowni II (Elektrowni II). Przy ulicy Matejki zbudowano pierwszy w Jaworznie wieżowiec, był to najwyższy dom mieszkalny w Jaworznie, z windą!Charakterystyczne obiekty i miejsca:
► Budynek SKOK-u, dawny Dom Kultury KWK Jaworzno, u. Gwarków 2;
► Arkady, w których usytuowane są sklepy i zakłady usługowe, ul. Matejki;
bibliografia
Edition II AD 2009-2013