Pieczyska

Pieczyska, Sosina

Rys historyczny:

Pieczyska, nazwa pochodzi od słowa "piecysko", pieczysko to duży piec do wypalania wapna. Już w XV w. były tu takie piece, a to oznacza, że już w tamtych czasach znano tu sposób pobielania wnętrza chat. Do czasu kiedy stały tu jedynie drewniane zabudowania bielono jedynie izby, kiedy wycięto las w poszukiwaniu galeny, wybudowano domy z kamienia wapiennego i wtedy kamień obrzucano zaprawą wapienno-piaskową i na wzór morawski bielono wapnem, często kolorowym. Około 1880 r. pojawili sie tu badacze i stwierdzili, że można tu postawić piece do wypalania cementu. Wykupiono od okolicznych chłopów skrawki ziemi i postawili cementownię, która przetrwała, aż do 1980 r. Wobec tego, że dymy zagrażały środowisku, zaprzestano wypalania cennego "Portlandu". Okolica odżyła. Do dziś pozostały monumentalne wyrobiska, które się rekultywuje, ale o tym jeszcze będzie mowa później.

Historia Pieczysk ściśle związana jest ze Szczakową jako jej przysiółkiem.

W 1956 Pieczyska w wyniku ustawy przyłączeniowej przyłączono wraz ze Szczakową do Jaworzna.

14 października 1990 r. o godz. 11.00 odprawiona została pierwsza msza święta dziękczynna w Kaplicy na Pieczyskach z prośbą o błogosławieństwo dla członkiń Róży oraz opiekę nad nowo powstałą Kaplicą i Ludem, który będzie się modlił w tej Kaplicy. Mszę świętą odprawił ksiądz Jacek Mola, pierwszy proboszcz parafii.
W dniu 1 października 1992 roku ks. bp. Adam Śmigielski erygował parafię pw. św. Brata Alberta w dzielnicy Pieczyska w Jaworznie.
Obecny kościół w Jaworznie Pieczyskach to niegdyś willa dyrektora cementowni "Szczakowa" inż. Zdzisława Krudzielskiego. Była na tyle okazała co do wielkości, że można było z niej w późniejszym czasie zrobić kaplicę.

Ciekawostką jest zapewne, założenie przez proboszcza na Pieczyskach hodowli pszczół, która znajduje się na terenie ogrodu przy kaplicy, dzięki czemu ogród wokół kaplicy rozkwita jak mało gdzie. Oj! ciekawe co mówią na Pszczelniku :) O ogrody troszczą się nie tylko pszczoły, ale także kościelny Jan Plesiński.

Parafia Św. Brata Alberta w Jaworznie-Pieczyskach wraz z Urządem Miejskim w Jaworznie jest organizatorem Kolarskiego Jesiennego Wyścigu Terenowego o Puchar Prezydenta Miasta Jaworzna i Proboszcza Pieczysk. Współorganizator imprezy jest Miejskie Centrum Kultury i Sportu w Jaworznie. Miejscem zawodów jest teren Parafii Jaworzno-Pieczyska. W wyścigu może uczestniczyć zarówno przedszkolak jak i senior.

W 2003 powstał projekt "Park Północny". Założeniem jego jest przeciwdziałanie trwałej peryferyzacji Pieczysk oraz marginalizacji mieszkańców zdegradowanego społecznie i ekonomicznie osiedla robotniczego byłej cementowni "Szczakowa". Interwencja ma doprowadzić do rozwoju nowych funkcji problemowego obszaru oraz przywrócić terenom zdegradowanym utracone funkcje społeczno-gospodarcze.

Jednym z symboli PRL a także i Pieczysk była tutejsza cementownia. Powstała z inicjatywy austriackich przedsiębiorców jesienią 1883 roku pod nazwą Przedsiębiorstwo Wapna i Cegieł Pierwszej Galicyjskiej Fabryki Portlad Cemetu w Szczakowej. Jej wieloletnim dyrektorem był inż. Zdzisław Krudzielski - znakomity fachowiec i działacz.

Zalew Sosina - został zbudowany przez Kopalnię Piasku Podsadzkowego "Szczakowa" w ramach rekultywacji obszarów po eksploatacji piasku. Jest miejscem rekreacji dla okolicznej ludności. Zbiornik powstał w dwóch etapach, w latach 1969-1972 oddano część zachodnią o powierzchni 17 ha, a w latach 1975-1982 powiększono o kolejne 38 ha. Łączna powierzchnia tego zbiornika to 55 ha, średnia głębokość 1.8 m. Zbiornik ten zawiera ponad 800 tys. m3 wody.
Tereny wokół zalewo to nie tylko rekreacja ale również miejsce cenne dla botaników i zielarzy. Na obszarze wokół Sosiny spośród 408 zaobserwowanych gatunków roślin naczyniowych właściwości lecznicze wykazuje 235 gatunków, 125 roślin wykazuje właściwości homeopatyczne. Rośliny lecznicze występujących na tym terenie to m. in. bluszcz pospolity (stosowany w leczeniu uciążliwego kaszlu, nieżytowego zapalenia oskrzeli, w astmie, krztuścu u dzieci, w zaburzeniach miesiączkowania i stanach migrenowych), rokitnik zwyczajny (stosowany w leczeniu m. in. choroby wrzodów żołądka i dwunastnicy, biegunek, gorączki wywołanej infekcjami bakteryjnymi), centuria pospolita (stosowana w leczeniu m. in. stanów nieżytowych żołądka i jego niedokwaśności), kalina koralowa (surowiec stosowany jako lek przeciwskurczowy i przeciwkrwotoczny w schorzeniach narządów rodnych a także w leczeniu hemoroidów), kruszyna pospolita (stosowana m. in. w leczeniu zaburzeń trawiennych oraz zaparciach przejściowych i nawykowych), krwawnik pospolity, kasztanowiec zwyczajny, rzepik pospolity, perz właściwy, bylica piołun, brzoza brodawkowata, nagietek lekarski, wrzos zwyczajny, tasznik pospolity, rumianek pospolity i bezpromieniowy, glistnik jaskólcze ziele, cykoria podróżnik, konwalia majowa, głogi - jednoszyjkowe i dwuszyjkowe, skrzypy - polny, leśny, zimowy, błotny, świetlik łąkowy i wyprężony, wiązówka błotna, poziomka pospolita, poziwnik szorstki, bluszczyk kurdybanek, chmiel zwyczajny, dziurawiec pospolity, sit rozpierzchły, jałowiec pospolity, świerzbnica polna, jasnota biała, karbieniec pospolity, ślaz dziki, nostrzyk żółty, różne gatunki mięty, wiesiołek dwuletni, mak polny, babka lancetowata, piaskowa i zwyczajna, biedrzeniec mniejszy i większy, sosna zwyczajna i rdest ptasi, topola czarna, pięciornik gęsi, dąb szypułkowy, róża dzika, malina włąściwa, jeżyna fałdowana, wierzby - biała, iwa, krucha, purpurowa, bez czarny, krwiściąg lekarski, mydlnica lekarska, żarnowiec miotlasty, stulisz lekarski, nawłoć kanadyjska, pospolita i późna, jarząb pospolity, żywokost lekarski, mniszek lekarski, macierzanka zwyczajna i piaskowa, lipy drobnolistna i szerokolistna, podbiał pospolity, pałka szerokolistna, pokrzywa zwyczajna, borówka czarna i brusznica, kozłek lekarski, dziewanna drobnokwiatowa i kutnerowata, fiołek trójbarwny i polny oraz wiele innych.

Charakterystyczne obiekty i miejsca:

► Boisko "Orlik";
► Kościół Św. Brata Alberta, ul. Przemysłowa 3;
► Gimnazjum nr 11, ul. Sobieskiego 61;
► Zespół obiektów przemysłowych dawnej cementowni "Szczakowa", ul. Sobieskiego;
► Zabudowa osiedla robotniczego domów urzędniczych cementowni "Szczakowa", ul. Pniaka;
► Centrum Nurkowe "Orka";
► Ośrodek Wypoczynkowo-Rekreacyjny "Sosina";
► Hotel "Wodnik", ul. Bukowska 10;
► Klub Sportów Wodnych "Boreasz", ul. Bukowska;
► Remiza leśna "Bucze" - stanowi jedyny w granicach miasta reliktowy fragment lasu grądowego porastającego niegdyś wzniesienie Garbu Jaworznickiego. Obszar stanowi biocenotyczne jako ostoja rzadkich roślin i zwierząt;
► Potok Kozi Bród i Łużnik;

bibliografia

Ostatnia aktualizacja : 31.12.2010