Podłęże

Osiedle Podłęże, Pszczelnik, Leopold

Rys historyczny:

Podłęże - nazwa typu topograficznego od słowa - łęg. Słownika Języka Polskiego PWN podaje dwa znaczenia: 1. podmokła łąka, często porośnięta krzewami lub wikliną; łąka łęgowa;
2. las liściasty o gęstym poszyciu i bujnym runie; las łęgowy. Zarówno pierwsze jak i drugie znaczenie jest tu na miejscu. Czesław Kępiński pisze, iż nazwa widnieje na starych mapach i pochodzi z XVI w., wtedy Podłęże było osobną wsią z własnym sołtysem. O wsi Podłęże wspomina Walenty z Rozdzienia jakoby w 1612 r. szukano tu rudy błotnej. Wzmiankę o osadzie Podłęże mamy z roku 1783. Osada była oddalona o 3/4 mili od kościoła parafialnego. O Podłężu osadzie, folwarku wzmiankują także liczne inwentarze i lustracje Klucza Sławkowskiego z XVIII w.

Podłęże - nazwa współczesnego osiedla pochodzi od nazwy tutejszego lasu tj. lasu "Podłęże". Pierwotna nazwa osiedla miała być oczywiście inna, ale o tym dalej.

W dniu 14.12.1978 r. odbyło się uroczyste wmurowanie aktu erekcyjnego pod nowe osiedle mieszkaniowe. Osiedle otrzymało nazwę Zjednoczenia Polskiego Ruchu Robotniczego. Nazwa nigdy się nie przyjęła i do dziś funkcjonuje nazwa Osiedle Podłęże lub po prostu Podłęże. Była to największa inwestycja lat 80 XX w. Teren nadawał się tylko pod budownictwo. Cały obszar rozciąga sie między Pechnikiem a Kolonią Artur. Już w 1982 r. oddano do użytku dziesiątki jasnych i kolorowych bloków. Klucze do ostatnich nowo wybudowanych mieszkań na osiedlu zostały oddane w kwietniu 1992 r.

11 grudnia 1982 parafia na Podłężu otrzymała zgodę na budowę punktu katechetycznego. W czerwcu 1983 r. kard. Macharski poświęcił plac pod tę budowę. We wrześniu 1983 bp Stanisław Smoleński z Krakowa odprawił pierwszą Mszę św. i poświęcił kaplicę. Ośrodek duszpasterski został erygowany 6 listopada 1983. Znajdowały się tam 2 salki katechetyczne, kuchnia, jadalnia, kancelaria i mieszkanie dla proboszcza. 11 marca 1985 Jan Paweł II poświęcił w Rzymie kamień węgielny pod budowę kościoła św. Barbary w Jaworznie. W czerwcu tegoż roku rozpoczęły się prace, a 10 sierpnia 1985 ks. Pyla został mianowany proboszczem tej wspólnoty. Wtedy też do parafii przybyły siostry ze Zgromadzenia Sióstr Służebniczek NMP ze Starej Wsi, które zajęły się prowadzeniem katechezy, opieką nad zakrystią oraz ubogacaniem liturgii śpiewem i grą na organach. 16 listopada 1986 kard. Macharski dokonuje aktu wmurowania kamienia węgielnego. Od Pasterki 1990 r. w kościele odprawiane są Msze św. niedzielne. W 1996 r. bp Piotr Skucha poświęca mury świątyni, a po 15 latach budowy nadchodzi upragniony moment. 5 kwietnia 2000 r. bp Adam Śmigielski SDB dokonuje konsekracji jaworznickiego kościoła. Głównym architektem wszystkich obiektów sakralnych kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Barbary został inż. mgr Janusz Gawor z Krakowa. Jak wynika z obliczeń, w konstrukcję bryły świątyni oraz plebani weszło ok. 1000 t stali. Warto zaznaczyć, iż kościół budowany był na szkodach górniczych o III stopniu zagrożenia. Wznoszenie obiektów na takim terenie należy do najtrudniejszych przedsięwzięć architektoniczno-budowlanych. Świątynia została jednak dobrze zabezpieczona.

23 maja 1998 r. Prezydenci Polski Aleksander Kwaśniewski i Ukrainy Leonid Kuczma odsłonili pomnik ofiar obozu w Jaworznie z lat 1945-1956. W tym stalinowskim obozie więziono m.in. ok. 4 tys. Ukraińców - obywateli polskich, posądzonych o współpracę z Ukraińską Powstańczą Armią."Nie wolno usprawiedliwiać stalinizmu, jego zbrodni, nieprawości i przestępstw. Ludzie odpowiedzialni za istnienie tego obozu, za to wszystko, co się tutaj działo, winni są przed Polską i przed historią" - powiedział polski prezydent. Pomnik znajduje się w lesie "Podłęże" między Os. Podłęże a Os. Stałym wzdłuż ścieżki rowerowej.

Nazwa osiedla Leopold pochodzi od dawnej kopalni o tej samej nazwie, późniejszym szybie kopalni "Jaworzno" a obecnie szybie wentylacyjnym.

Osiedle Pszczelnik od zarania dziejów należało do Jaworzna, tworzyło tzw. Śródmieście. Obecnie często jest utożsamiane z dzielnicą Podłężę, jako jej "zielone płuca".
Pszczelnik zawdzięcza swą nazwę tutejszym pszczelarzom, którzy od dawien dawna uprawiali ten niewątpliwie pożyteczny a zarazem "kąśliwy" zawód... Jedną z głównych ulic tego osiedla jest ulica o tej samej nazwie co osiedle - Pszczelnik.
Czym jest miód każdy wie, ale pszczelarstwo? To ciężka i ciekawa praca, to także świetny sposób na zarobienie odpowiedniego grosza... oj tak było kiedyś. Obecnie to raczej hobby lub czas na wspólne spędzanie wolnego czasu na emeryturze! Obecna dzielnica była kiedyś chlubnym miejscem nie tylko dla Jaworzna ale i całego regionu. No cóż, pasiek na Pszczelniku dzisiaj jest jak na lekarstwo, związane jest to z zanikiem i opłacalnością tego zawodu.

Charakterystyczne obiekty i miejsca:

► Kościół parafialny pod wezwaniem św. Barbary;
► Cmentarz żydowski przy al. Józefa Piłsudskiego, założony w drugiej połowie dziewiętnastego wieku. Najstarszy znany nam nagrobek pochodzi z 1884 roku;
► Świetlica środowiskowa. Młodzieżowy Klub "Podłęże", al. Józefa Piłsudskiego;
► Sklep "Biedronka";
► Supermarket Carrefour Express;
► Stacja paliw Statoil, al. Józefa Piłsudskiego 55;
► Przedszkole Miejskie nr 26;
► Przedszkole Miejskie nr 12 z Oddziałami Integracyjnymi, ul. Fredry 16;
► Szkoła Podstawowa nr 15 im. Jana Brzechwy, ul. Leśna 49;
► Szkoła Podstawowa nr 7 im. M. Skłodowskiej - Curie (z oddziałem integracyjnym), ul. Ławczana 12;
► Szkoła rodzenia NZOZ ZLO, ul. Grunwaldzka 235;
► Hala sportowa MCKiS, ul. Grunwaldzka 235;
► Filie Biblioteki Miejskiej przy ul. Ławczanej 7 i ul. Brodzińskiego 27;
► Filie Biblioteki Miejskiej, Os. Gigant, ul. Granitowa 6;
► Gimnazjum nr 4 (w ZSO), ul. Towarowa 7;
► Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 3, ul. Towarowa 7;
► Liceum Ogólnokształcące nr III, ul. Towarowa 61;
► Ośrodek Dydaktyczny Górnośląskiej Wyższej Szkoły Handlowej;
► Korty tenisowe "Podłęże", al. Józefa Piłsudskiego;
► Skate Park, al. Józefa Piłsudskiego;
► Urząd pocztowy, al. Józefa Piłsudskiego 27;
► Filia urzędu pocztowego, Os. Gigant, ul. Granitowa 6;
► Administracja nr 3 SM Górnik, al. Józefa Piłsudskiego 40;
► Pomnik Przyrody - lipa drobnolistna, ul. Wilcza 1;
► Pomnik ofiar terroru komunistycznego, więzionych i zamordowanych w Centralnym Obozie Pracy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego w Jaworznie 1945-1952. Pomnik znajduje się w lesie, w pobliżu ścieżki rowerowej między Os. Podłęże a Os. Stałym;
► Pomnik ku czci Jana Martyniaka, żołnierza GL, poległego 10 czerwca 1943 roku podczas uwalniania z obozu 5 lotników angielskich. Pomnik w miejscu jego śmierci, ul. Ławczana;
► Zalewiska pogórnicze w kompleksie leśnym "Podłęże", powstałe w latach 1980-1982 w związku z eksploatację węgla pod ty terenami i powstaniem deformacji powierzchni, które wypełnił wodą podskórną. Zalewiska stanowią aktualnie miejsce gniazdowa, szeregu chronionych ptaków;
► Budynek transformatorowni kopalni "Leopold", powstały w 1917 roku, ma interesującą architekturę, ul. Piekarska;
► Stadion i korty MCKiS "Azotania", ul. Moniuszki 95;
► Nadleśnictwo Chrzanów, Leśniczówka Podłęże, ul. Moniuszki 101;
► Aleja drzew: sześć dębów szypułkowych, dwa jesiony, ul. Moniuszki;
► Dwa mini markety przy ul. Piaskowej;
► Pasieka pszczela przy ul. Prusa;
► Postmodernistczne bloki budowane dla pracowników zakładów "Azot";
► Książa Górka - to miejsce na Pszczelniku, gdzie w XVIII była mała kopalnia - pochylnia. Należała do hrabiny Przyrębskiej. Owe pola przejęła plebania, ludzie wyrównali doły i w 1900 r. tereny te zaczęto zabudowywać. Obecnie teren i okolice szkoły na Pszczelniku.

bibliografia

Ostatnia aktualizacja : 31.12.2010