Lata 1939-1945

Jaworzno - historia w ździebełku :

Do 1795 * 1796-1900 * 1901-1917 * 1918-1939 * 1939-1945

1945-1989

1939 (1 września)- Wybuch I wojny św.
1939-45- Miasto Jaworzno znalazło się pod okupacją hitlerowską.
1939- Jesienią tego roku zachodnia część dawnego powiatu chrzanowskiego wraz z Chrzanowem, Jaworznem i Trzebinią została włączona bezpośrednio do Rzeszy na prawach powiatu w rejencji katowickiej Górnego Śląska. Taki podział utrzymał się do końca wojny.
1939- obowiązki okupacyjnego starosty powiatowego (landrata) pełnił dr Schutz.
1939-45- Kopalnia "Jan Kanty" w czasie okupacji nosiła nazwę "Dachs".
1939 (wrzesień)- Niemcy zamordowali Stanisława Wilkosza z Jelenia; 50 innych mieszkańców tego miasteczka osadzili jako zakładników w więzieniu w Mikołowie.
1939 (wrzesień-grudzień)- Aresztowano m.in. Stefana Kasprzyckiego, za słuchanie radia, zamknięto go w więzieniu w Mysłowicach , Karola Oleksiaka, wywieziony w nieznanym kierunku, zaginął.
1940 (styczeń)- Obowiązki okupacyjnego starosty powiatowego (landrata) dr Cantner, który oficjalną nominację na starostę chrzanowskiego otrzymał dopiero 1 maja 1941 r.
1940 (styczeń)- W Jaworznie powołano Żydowską Radę Starszych. Centrala Żydowskich Rad Starszych znajdowała się w Sosnowcu, na jej czele stał Mojżesz Merin, wyznaczony przez katowickiego gestapowca Hansa Dreiera. Na czele jaworznickiej rady stał Chaskiel Silberschatz.
1940 (styczeń-marzec)- Aresztowano, wysłano do obozów i tam stracono 20 obywateli Jaworzna. Byli wśród nich m.in. Karol Makowski, aresztowany pod zarzutem dokonania sabotażu, wywieziony w nieznanym kierunku i zamordowany, Ludwik Kita (przedwojenny komunista), zastrzelony podczas "próby ucieczki".
1940 (kwiecień)- Akcja likwidacyjna pierwszej placówki "Biały Orzeł" w Jaworznie (kopalnia Jaworzno-Bory "Sobieski"); Grzegorz Kozłowski, sztygar, zginął w obozie w Oświęcimiu; Wincenty Maciejowski, dozorca przeróbki mechanicznej, przeżył "zaliczając" obozy w Oświęcimiu, Oranienburgu, Sachsenhausen, Ravensbruck, Furstenberg, Alte Muhle i Melihoff; Bronisław Nicpoń, osadzony w więzieniu w Sosnowcu, zwolniony; Jan Hacuś, osadzony w więzieniu w Chrzanowie, zwolniony; Władysław Trzepacz, osadzony w Oświęcimiu.
1940 (kwiecień)- Szczakowscy Żydzi zapłacili kontrybucję w wysokości 2000 marek.
1939 (21 maja)- W ramach "Sonderaktion-E Jaworzno" aresztowano i wywieziono do obozu koncentracyjnego w Dachau 33 Polaków. Byli to: 1. inż. Zygmunt Hoffman, prac. JKKW 2. inż. Bolesław Muchlicki, prac. JKKW 3. inż. Czesław Obtułowicz, prac. JKKW 4. Józef Piątkowski, kierownik szkoły 5. Rudolf Pędzikiewicz, prac. JKKW 6. Emanuel Jasiak, prac. JKKW, zginął 7. Stanisław Makowski, prac. JKKW, zginął 8. Henryk Reiman, prac. JKKW, zginął 9. inż. Polikarp Stachurski, prac. JKKW 10. Rudolf Hiawa, prac. JKKW 11. Adolf Witaliński, prac. JKKW 12. Władysław Biel, prac. JKKW 13. Jakub Baraniewicz, prac. JKKW, zginął 14. Stanisław Mamcarz, prac. miejski 15. Stanisław Kolka, kupiec 16. Kazimierz Majcherek, nauczyciel 17. Władysław Suchodolski, prac. JKKW 18. Stanisław Stankiewicz, prac. miejski 19. Dominik Trzetrzelewski, prac. JKKW 20. Aleksander Guzik, prac. JKKW 21. Teofil Francblau, prac. JKKW 22. Stanisław Skinderowicz, prac. JKKW 23. Bolesław Szymczykiewicz, prac. JKKW 24. Alojzy Retek, prac. JKKW, zginął 25. Jan Wolański, prac. JKKW 26. Bronisław Nowakowski, prac. gminy, zginął 27. Szuster nn, prac. JKKW 28. Rudolf Nowotny (Robert) nn 29. Józef Pawelec nn 30. Szlagor nn, kierownik szkoły 31. Arabski nn, prac. JKKW 32. Bolesław Koffer, prac. JKKW 33. Ludwik Nowotny nn.
1940 (5 czerwca)- Egzekucja 20 zakładników, mieszkańców Ciężkowic. 14 osób wybrano spośród mieszkańców wsi, a 7 przywieziono z więzienia śledczego z Chrzanowa. W wyniku losowania Józef Pyptiuk został odwieziony do aresztu, pozostałych Niemcy rozstrzelali przy murze ogrodzeniowym, obok budynku podworskiego. Niemcy zastosowali zasadę zbiorowej odpowiedzialności za zastrzelenie przez członków konspiracyjnej organizacji zbrojnej Polskiej Partii Socjalistycznej (dalej: PPS) komendanta niemieckiej policji w Sosnowcu Otto Kremlinga, który w nocy z 4 na 5 czerwca wracał z libacji u sołtysa Reinholda Nowaka. Akcję pacyfikacyjną i egzekucję w Ciężkowicach przeprowadził 83 batalion policyjny stacjonujący w Katowicach. Początkowo Niemcy zamierzali spalić całą wieś, ale pożaru obawiali się także miejscowi reichendeutsche i volksdeutsche. Zostali wówczas zastrzeleni: Teofil Barański, Franciszek Bialik, Antoni Broda, Franciszek Chechelski, Karol Chechelski, Stanisław Chechelski, Fryderyk Cichy,Andrzej Ciołczyk, Mikołaj Ciołczyk, Herman Jakubowicz, Jan Kramarczyk, Stanisław Kucia, Bronisław Nowacki, Władysław Nowak, Józef Pazdalski, Jan Sołtysek, Tadeusz Życiński.
W trakcie oględzin zwłok miejscowy lekarz Adam Klaczak zataił przed Niemcami, że 20-letni Roman Pierzchała nie został zabity, lecz tylko ciężko ranny. Wykorzystał on chwilowe oddalenie się Niemców i ukrył w pobliskiej zagrodzie. Następnie został przewieziony do lasów koło Wilkoszyna i wyleczony przez dr. Kazimierza Stawarskiego. Zginął w 1944r. jako żołnierz oddziału partyzanckiego Gwardii Ludowej PPS w powiecie olkuskim.
1940 (listopad)- Aresztowano Eugeniusza Dyląga i jego ojca, za słuchanie radia. Nauczyciela Jana Delingera wywieziono w nieznanym kierunku i zamordowano. W obozie w Mauthausen został zabity nauczyciel Marian Sawicki.
1941- W ciągu całego roku do obozów wywieziono 31 mieszkańców miasta. Większość została zamordowana w lipcu, np.Stanisław Likus, członek OPN, ps. "Trzymanow".
1941 (grudzień)- Do więzienia w Chrzanowie, Katowicach, Sosnowcu i Mysłowicach trafiło około 50 mieszkańców miasta, podejrzanych o działalność konspiracyjną, sabotaż, dywersję itp.
1942- Zapadła decyzja o rozbudowie jaworznickiej elektrowni (później znanej jako Elektrownia Jaworzno I). Zburzono starą kotłownię 12 Atm z kominem i turbozespołami 800, 3300 i 520 kW. Rozpoczęły się prace przy budowie kotłowni wysokoprężnej. Wybudowano dwutorową linię 110 kV łącząc Jaworzno z Chorzowem. Elektrownia została włączona na jeden tor tej lini na napięcie 60 kV, a drugi tor o napięciu 110 kV łączyl Śląsk przez byczynę z Krakowem i Mościcami.
1942- Ostatnie pochówki na jaworznickim kirkucie, przy obecnej Al.Piłsudskiego. Po "ostatecznej likwidacji" miejscowej społeczności żydowskiej został zamknięty. Nienaruszony przetrwał lata okupacji. Odrestaurowany w latach 90 XX wieku.
1942 (14 stycznia)- W Szczakowej, obok rzeźni w pobliżu dworca PKP, gestapo z Katowic powiesiło na drzewach 22 osoby, w tym 21 miejscowych kolejarzy. Była to odwetowa akcja represyjna za działalność sabotażową przeciwko transportom wojskowym przejeżdżającym przez stację w Szczakowej. Wyrok został wydany przez sąd policyjny (Standgericht) obradujący pod kierunkiem Rudolfa Miidnera. Skazańców przywieziono z więzienia w Mysłowicach, z rękami skrępowanymi drutem kolczastym, niektórzy mieli zagipsowane usta. Egzekucję, przeprowadzoną przez 83 batalion policyjny i oddziały SS pod nadzorem gestapo, musieli oglądać mieszkańcy Szczakowej, spędzeni pod przymusem przez policję. Zginęli wówczas: Edward Bernisz, Ignacy Chechelski, Franciszek Drabik, Jan Jura, Tadeusz Kasperczyk, Szczepan Kolka, Józef Kowalczuk, Tadeusz Lis, Izrael Mandelbaum, Jan Maślanka, Stefan Merta, Władysław Michalik, Jakub Paluch, Antoni Radomski, Józef Rogoziński, Franciszek Spytek, Franciszek Szymiec, Jan Ślusarczyk, Józef Ślusarczyk, Andrzej Ślusarczyk, Józef Warzecha, Mikołaj Woroniec.
1942 (8 kwietnia)- Zakończenie akcji wysiedlania Żydów ze Szczakowej do getta w Pasterniku i Chrzanowie. W Pasterniku zamknięto 287 Żydów szczakowskich, a 238 zdolnych do pracy umieszczono w Chrzanowie. Getto w Pasterniku funkcjonowało tylko kilka miesięcy, później je zlikwidowano.Getto w Chrzanowie likwidowano przez cały 1942 r., ostatni transport do Oświęcimia odjechał 18 lutego 1943 r.
1942 (20 czerwca)- Wywieziono do Oświęcimia Feliksa Wiśniewskiego, członka organizacji "Orzeł Biały", placówka "Sowa".
1942 ( 16 wrzesień)- Aresztowano Jana Przesiąka (zginął w obozie oświęcimskim).
1942 (3 listopad)- Aresztowano Zenona Miodyńskiego, członka OPN, ps. "Jastrząb" (przeżył obóz w Oświęcimiu, gdzie należał do ruchu oporu).
1942 (16 grudnia)- Aresztowano Stanisława Figwera, członka OPN (rozstrzelany w obozie w Oświęcimiu 24 VIII 1944).
1942 (17 grudnia)- Aresztowano Rudolfa Ksienickiego, dowódcę organizacji "Orzeł Biały",(zwolniony po roku, został ponownie aresztowany 30 XI 1943).
1943-44- W Biurze Projektów firmy Siemens przygotowano plany budowy nowej jaworznickiej elektrowni, której miano nadać nazwę Kraftwerk "Wilhelm". Wykonano dokładne makiety i fotografie. Przy wykorzystaniu więźniów podobozu oświęcimskiego w Jaworznie rozpoczęto budowę. Koniec wojny nie pozwolił na ukończenie rozpoczętej inwestycji. Elektrownia w przyszłości będzie się nazywać Elektrownia "Jaworzno II".
1943 (7 marca)- Aresztowanie członków i rozbicie pierwszej komórki OPN. Ofiarami aresztowań padły następujące osoby: Ludwik Graczek, ps. "Skotnica", "Hańcza"; jego matka, Maria Graczek, ps. "Babcia"; Helena Graczek, ps. "Lusia" "żona. Wszyscy zginęli. Aresztowane zostały również dzieci Ludwika i Marii, i tylko one przeżyły wojnę. Gestapo zabrało do więzień także innych, nieznanych uczestników odprawy u Graczka. W następnych dniach gestapowcy aresztowali jeszcze około 40 osób w różnych miejscowościach powiatu chrzanowskiego.
1943 (17 kwietnia)- W odwet za dostarczenie żywności i lekarstw więźniom z obozów w Jaworznie Niemcy osadzili w Oświęcimiu 5 mieszkańców miasta.
1943 (9-10 czerwca)- Podczas akcji, której celem było uwolnienie z obozu jenieckiego kilku lotników brytyjskich, poległ w walce Jan Martyniak, członek Gwardii Ludowej PPS.
1943 (15 czerwca)- Niemcy utworzyli w J-nie podobóz KL Auschwitz-Birkenau - Arbeitslager "NeuDachs" nr 147. Działał do 1945 r.
1943 (4 lipca)- Uwięzienie łącznika GL Polskiej Partii Robotnicznej, Juliana Rembiechy.
1943 (5 lipca)- W czasie obławy w lasach koło Wilkoszyna i Jeziorek Niemcy rozbili tzw. "grupę leśną", zamykając w areszcie dwóch leśniczych, członków AK: Franciszka Abstorskiego i Arnolda Preglera wraz z rodziną (A. Pregler został rozstrzelany w obozie oświęcimskim 29 XI 1944). F. Abstorskiego po kilku dniach zwolniono i poddano ścisłej obserwacji.
1943 (10 lipca)- Zginął w walce z Niemcami Michał Stożek, dowódca GL PPS.
1943 (12 lipca)- Ciąg dalszy likwidacji "grupy leśnej". Aresztowano i wywieziono do obozów Władysława Sieczkę i jego żonę Emilię oraz rodziny Michała Stożka i Piotra Hermana.
1943 (14 lipca)- Podczas drugiej obławy w lasach wilkoszyńskich i jeziorkowskich Niemcy aresztowali Karola Posza, jego żonę Annę oraz córki - Janinę i Helenę.
1943 (16 lipca)- Uwięziono Kazimierza Rożnowskiego i Stanisławę Ziębę, którzy zostali straceni 15 V 1944.
1943 (10-11 sierpnia)- Aresztowanie działaczy i członków PPR i GL w powiecie chrzanowskim, m.in.: Tomasza Baranowskiego, ps. "Olek", Józefa Fudały, Stanisława Hynka i Bolesława Kotyli.
1943 (12 sierpnia)- Podczas zasadzki w domu F. Abstorskiego, który podobnie jak J. Rembiecha - został zwolniony z aresztu, wpadli w ręce gestapo nie tylko oni, ale również inni uczestnicy lekkomyślnie zorganizowanego spotkania, m.in. gajowy Jan Sołtysek i jego żona Anna; F. Abstorski razem z rodziną został osadzony w obozie w Oświęcimiu, a następnie rozstrzelany 29 XI 1944. Wszyscy aresztowani podczas obław w Jeziorkach, Dobrej i Wilkoszynie w lipcu i sierpniu 1943 r. zostali później zamordowani przez Niemców.
1943 (18 sierpnia)- Został zlikwidowany obóz pracy przy garbarni w Szczakowej. Oddział służby specjalnej SS przetransportował wszystkich Żydów z tego obozu do Sosnowca.
1943 (koniec sierpnia)- Aresztowania działaczy Obwodowego Komitetu Robotniczego PPS w Jaworznie, m.in. Jana Nosala i Stanisławy Mazur.
1943 (1 grudnia)- Akcja likwidacyjna organizacji konspiracyjnych, wchodzących w skład XX Batalionu Szturmowego AK w Jaworznie, przeprowadzona w wyniku donosu i dekonspiracji oraz rozpracowywania przez gestapo struktury organizacyjnej, zwłaszcza grupy działającej pod kryptonimem "Jastrząb". W czasie akcji Niemcy zastrzelili 11 osób: Edwarda Bulgę (ul. Olszewskiego 49), Piotra Bulgę (ul. Staszica 8), Władysława Głowacza, Wiktora Faltusa, ps. "Tuz" (Rynek 13), Tadeusza Janikowskiego, ps. "Storczyk" (ul. Stojałowskiego 12), Eugeniusza Krawczyka (ul. Waryńskiego 12), Fryderyka Purchałę (ul. Podwale 4), Rudolfa Rożnowskiego (ul. Reja 36), Piotra Sośnierza (ul. Wandy 16), Śliwińskiego nn, Ignacego Toszę(ul. Górnicza 34).
Prawdopodobnie nie jest to pełna lista zastrzelonych, bowiem Wroński i Czerpak wymieniają także Antoniego Suska i Teofila Francblaua. Inne źródła informują, że Teofil Francblau zginął 14 VIII 1944 w obozie w Oświęcimiu.
Do aresztu, więzienia, a następnie obozów koncentracyjnych trafiło wówczas około 80 członków AK z Jaworzna. Byli to: : l. Władysław Mucha, ps. "Kruk czarny", zginął 18 IX 1944 w Oświęcimiu; 2. Zbigniew Mucha, ps. "Orzeł", zginął 12VI 194 4w 0święcimiu; 3. Roman Gut, ps. "Rohatyniec", zginął; 4. Jan Pałczyński, ps. "Drop", przeżył obozy; 5. Adam Pałczyński, nn 6. Władysław Ochmański, ps. "Struś", zginął 14 VIII 1944; 7. Stanisław Gaudyń, ps. "Sroka", zginął w Oświęcimiu; 8. Teofil Francblau, ps. "Orkan", zginął w Oświęcimiu; 9. Jan Francblau, nn, osadzony w obozie - przeżył; 10. Tadeusz Tereszkiewicz, ps. "Tur", zginął; 11. Roman Proksa, nn, zginął 12. Gustaw Malik, ps. "Lampart", zginął; 13. Józef Mrozek, ps. "As", przeżył w obozie; 14. Józef Konopka, ps. "Martin", przeżył w obozach; 15. Maria Malik, ps. "Boś", zwolniona z więzienia; 16. Wiktor Kocemba, nn, zginął; 17. Zygmunt Rożnowski, nn, zginął; 18. Augustyn Guja, ps. "Rekin", przeżył; 19. Józef Kwadras, nn; 20. Antoni Latowicki, nn, zginął; 21. Stanisław Szczygieł, zwolniony z więzienia; 22. Stanisław Nowak, nn, zginął; 23. Roman Stryszewski, nn; 24. Józef Stryszewski, nn, zginął; 25. Władysław Stryszewski, ps. "Smrek", zginął; 26. Franciszek Stryszewski, nn, zginął; 27. Karol Czerwonka, ps. "Jaszczur", zginął; 28. Jan Graczek, ps. "Wilk", zginął; 29. Witt Trzaska, nn, przeżył w obozach; 30. Mieczysław Donat, ps. "Dantes", zginął; 31. Franciszek Donat, nn, zginął; 32. Mieczysław Stus, nn, zginął; 33. Franciszek Jarczyk, nn, przeżył w obozach; 34. Józef Kasperczyk, nn, przeżył w obozach; 35. Adam Bogacz, nn, zginął 26 II 1944 w Mysłowicach; 36. Edward Szafrański, nn, zginął; 37. Józef Mrozek, ps. "Strug", uwięziony, przeżył; 38. Władysław Pniak; 39. Józef Skinderowicz; 40. Stanisław Leśniak, zginął; 41. Julian (Kempski) Kępski; 42. Stanisław Susek, zwolniony z więzienia; 43. Ignacy Banasik, ps."Babinicz", zginął; 44. Jan Proksa, zwolniony z więzienia; 45. Józef Wrona, zginął; 46. Marian Stus II, zginął; i 47. Teodor Marceliński, nn, zginął; 48. Rudolf Ksienicki, ps."Rodak", zwolniony z więzienia; 49. Antoni Nowak, ps."Sokole oko", zwolniony z więzienia; 50. Władysław Francblau, ps."Panika", zginął; 51. Jan Olej; 52. Józef Strutyński, zginął; 53. Aleksander Wiśniewski, ps."Wir", zginął; 54. Stefan Dziadek; 55. Franciszek Krawczyk; 56. Kazimierz Żurawik, nn.
1943 (3 grudnia)- W Byczynie został zastrzelony Władysław Pałka, partyzant GL PPR.
1943 (14 grudnia)- Aresztowanie Mieczysława Stocyrza, Stanisława Stocyrza i Kazimierza Witosińskiego, ps. "Kangur". Wszyscy należeli do AK.
1943 (grudzień)- Druga w 1943 r. akcja przeciwko działaczom PPS, m.in. aresztowano Józefa Mrożka, ps. ,,Strug". Po przesłuchaniu w mysłowickim więzieniu J. Mrożek został umieszczony w obozie koncentracyjnym, skąd udało mu się zbiec w styczniu 1944 r.
1944 (17 stycznia)- Ostateczna decyzja o likwidacji Huty Szkła w Dąbrowie Narodowej.
1944 (19 stycznia)- Zmarł Kazimierz Brożek w więzieniu w Mysłowicach w wyniku niemieckiego terroru, mieszkaniec Jaworzna.
1944 (3 lutego)- Aresztowanie Mieczysława Waligórskiego, ps. "Bogatka" (AK). Zginął w obozie w Oświęcimiu 30 VI 1944.
1944 (18 luty)- Zmarł Stanisław Budak w więzieniu w Mysłowicach w wyniku niemieckiego terroru, mieszkaniec Jaworzna.
1944 (2 marca)- Aresztowanie Piotra Radko, ps. "Czerwony". Zginął.
1944 (początek marca)- Aresztowania 23 członków PPR. Dwóch zastrzelono na miejscu.
1944 (23 kwietnia)- Aresztowanie Karola Jani, ps. "Ostrów" (AK); zginął.
1944 (30 kwietnia)- Druga egzekucja w Szczakowej. W tym samym miejscu, co w styczniu 1942 r. Niemcy powiesili 5 kolejarzy z Długoszyna: Alojzego Jaromina, Antoniego Jaromina, Jana Lesia, Józefa Majewskiego, Ludwika Tomerę. Więźniowie zostali przywiezieni na miejsce egzekucji z więzienia w Mysłowicach. Wytypował ich Erick Stolz, SS-Hauptsturbannfuhrer i komisarz kryminalny, wyrok wydał Standgericht w Katowicach pod przewodnictwem dr. Johannesa Thummlera, SS-Obersturmbannfuhrera i nadradcy rządowego. Egzekucją kierował szef wydziału egzekucyjnego, Alfred Woltersdorf86. Zwłoki zamordowanych wywieziono do krematorium w Oświęcimiu.
1944 (6 maja)- Akcja likwidacyjna bunkra libiąskiego Armii Ludowej (AL). Zginęli wówczas: Stanisław Baran, "Bolek" (szef sztabu V Obwodu AL); Józef Szalonek, "Wałek"; Józef Gęborski, "Kuna"; Bronisław Pierzchała, "Zbyszek"; Roman Trybuś, "Zygmunt". Czterech partyzantów rannych podczas oblężenia bunkra Niemcy wywieźli do obozu w Oświęcimiu i tam zamordowali. Byli to: Wincenty Poznański, Alojzy Zajas, Józef Dudek i Jan Czubaja. Akcja była wynikiem prowokatorskiej działalności niemieckiego agenta Karola Seemana (zarejestrowanego pod nr. 0835, od 1932 r. oficera wojska polskiego), który 15 marca objął funkcję dowódcy obwodu V AL (Górny Śląsk).
1944 (30-31 maja)- Akcja likwidacyjna przeciwko PPR i AL w powiecie chrzanowskim. W samej Byczynie Niemcy aresztowali 20 osób, w tym 14 członków PPR, zamordowanych następnie w obozie w Oświęcimiu. Był wśród nich sekretarz PPR dzielnicy Jaworzno, Tadeusz Śliwiński.
1944 (30 maja)- Aresztowanie na stacji PKP w Szczakowej maszynisty kolejowego Franciszka Strzały. Zginął w Gross-Rosen.
1944 (28-29 sierpnia)- Druga akcja likwidacyjna XX Batalionu Szturmowego AK w Jaworznie. Zostali rozstrzelani na miejscu: Feliks Małkus, Jadwiga Małkus, Józef Wójcik, Bronisław Rogoziński, ps. "Gil", Władysław Jamróz, ps."Słowik", Hilary Herman, Roman Smagacz, Ludwik Goryczko. Aresztowano i zesłano do obozów: Bogusława W. Pędzikiewicza, ps."Drozd", Stanisławę Rogozińską, ps."Różyczka". Aresztowany został również Andrzej Stalmach, zwolniono go jednak po dobrowolnym oddaniu się w ręce Niemców jego brata Alfreda.
1944 (28 sierpnia)- Zmarł Józef Białas w więzieniu w Mysłowicach w wyniku niemieckiego terroru, mieszkaniec Jaworzna.
1944 (3 września)- Zastrzelony został Alfred Stalinach, ps."Granit", podczas"próby ucieczki".
1944 (październik)- Aresztowano Kazimierę Graczek, ps."Brzoza".
1944 (październik - grudzień)- W wyniku obław i pojedynczych aresztowań wiele osób trafiło do więzienia w Mysłowicach, Sosnowcu i Katowicach, a 31 Niemcy zastrzelili na miejscu w różnych dzielnicach miasta.
1945 (21-23 stycznia)- Już w czasie walk o Jaworzno zginęli z rąk Niemców usiłujący zabezpieczać przed zniszczeniem obiekty przemysłowe na terenie miasta: Karol Bańkowski, Jan Dym, Jan Kirker, Jan Kita, Piotr Michalczewski, ps."Grzesik", i Józef Śliz.

Ostatnia aktualizacja : 31.12.2010